Cevre Bilinci İnsan Olma Bilincinin Bir Sonucudur
Prof. Dr. İbrahim Ortas,
Cukurova Universitesi, Ziraat Fakultesi, Toprak Bolumu, Adana

İnsanlik Ciddi Cevre Sorunlari İle Karsi Karsiyadir Hepimiz gunumuzde kuzeyden-guneye, fakirden-zengin, sehirden-koye insanin bilerek veya bilmeyerek yaratigi ciddi bir cevre sorunu yasiyoruz. Bu sorunu biz insanlarin kendimiz ve yeryuzunu yonetmesi sorunu ile ortaya cikistir. Simdi yasadigimiz artan cevre kirliligi, su sikintisi, iklim degimleri, artan kent coplukleri biz insanlarin dunyayi dogru yonetmedigimizi gosteriyor.
Bir yerde insan varsa sorunda vardir. İnsanin insan olmasi sorunu nasil cozdugu insanin egitimi, kalitesi ve humanistligini gosterir. Sorunu, ben her seyi iyi bilirim, benim dedigim olmazsa siddet ve korkutarak cozerim anlayisi yerine, sorunu yasayan kisiler ile konusarak, farkli sesleri de dinleyerek insan ve doga icin dogru olani yapmak daha akilci ve sonuc alicidir. Akili, planli yasayan, ne yaptigini bilen insan icin konusmak, tartismak ve kafa yorarak akil ile yol alamsi anlamli. Bize de bu yakisir.

Cevre Bilinci Bugun Dunyanin Ajandasinda İlk Yeri Almaktadir Herkes soruna cozum ariyor ancak yuksek kar hirsi, ozellestirme, bireysel anlayis proje uretme ve dusunce olusturmaya musaade etmemektedir. Ancak Dunya zorlu bir cagda yasamaktadir. Artik kacis yok.
Ya var olacagiz ya da yok.
Biz var olmak icin, guzel gunler icin var olacagiz, doganin bize sundugu essiz guzelliklere guzellik katarak gelecegimizi yarinlarimizi mutlu ve huzurlu gecirmek istiyoruz.
Hepimiz yad ellere neden gidiyoruz, anamizdan bacimizdan kardesimizden, sevgilimizden ayri kaliyoruz. Yasamak guzel yasamak icin, yalnizca karin doyurmak icin degil elbete. İnsan 50 g peynir, bir ekmek ile gununu gun eder, ancak yasam bu kadar degil. Baska duygulari da var insanin. Ancak bu duygularin yasanmasi baskalarinin duygularinin yasanmasina engel olmamali.
Baskasinin yasam alani engellenmemeli. Cok kazanmak icin dogayi tahrip edecek projelere girismemek gerekir. İnsanlik birkac yuzyillidir ciddi bicimde insanin temel ihtiyacinin disinda pazara yonelik uretim yapmakta ve kara yonelik calismaktadir. İnsan kazanmali, ticaret yapmali ancak, dogayi tahrip ederek, diger insanin ve doganin yasam alanlarini tahrip etmemelidir. Milyonlarca insani yerinden yurdundan edip kentlerin etrafindaki gettolara sikistirmamali. İnsanin dogasinda kopmasi, zor kosullarda yasamasi insani insan yapmaz, insani daha tutucu, daha radikal anlasilmaz durumlara getirmektedir. Bugun buyuk kentlerimizde gordugumuz manzara bunun gosteriyor.
İnsanin kirsaldan koparilip pazar icin kentlere sikistirilmasi, beraberinde ciddi barinma, yiyecek ve sonuc olarak ta artiklari da dogurmaktadir.
Artiklari bugun uzaklastirilacak alan aramaktadir. Gecmiste dusunulmeyen bu sorun 1900 yillardan sonra buyuk kentlerin basina bela olmaya basladi. Bu konu simdi fakulte ve enstituler altinda degisik disiplinlerde bilimsel olarak calisilmaktadir. Halen arzu edildigi gibi bir sonuca varilmis degildir. 7 Milyon insanin gunde ortalama kisi basina 1 kg cop urettigi ve uretilen copun bertaraf edilmesi icin yeni yontemler uzerinde calismamiz gerekir.

Narli ve Cevresi koyluleri Guzellestirme Dernegi Cevre ve Cop Bilinci Olusturuyor.
Bugun hepimizin kabul ettigi en basit ve etkili yontem coplerin yerinde ayiklanmasi ve ayristirmasidir. Bu bir bilinc gerektirir. Bu konuda Narli Pazarcik Koyleri Cevreyi Guzellestirme Dernegi buyuk odule deger is yapmaktadir. Bu isi basindan beriye ciddiye alan koyluler ve caba gosteren gonullu cevreciler her turlu ovguye deger calisma gayreti gosteriyorlar.
Yurticinde ve disinda toplanti yaparak duyarlilik gosteriyorlar, ilgilileri harekete geciriyorlar. Bizleri diger bilim adamlarini sorululuga davet ediyorlar.
Hepimizin talep ettigi cevre bilinci kolay gerceklesen bir olgu degil.
Ancak Narli ve cevresi koyleri bu bilinci saglayabilmektedirler. Gecen sene ve bu sene yurtdisinda ve Narlida duzenlene miting ve toplantilar ile koylulerimizin yaratigi Ataturk Ormanligi ve korulugu buna en guzel orneklerdir. Bundan boyle de soz ile degil, ozde cevreciler olarak, birlikte yasamak, guzel gunler yaratmak, stressiz temiz bir ortam icin hep beraber diyelim. Bunu once bu bolgede yasayan guzel pak, masum insanlar hake diyor. Bu bolgedeki koylulerin cabalarinin bosa olmadigini ve bir gun mutlaka karsiligini bulacagini biliyorum. Cunku insanlik artan cevre kirliginin sagligini tehdit ettigini gormustur. Kentlerin cevre konusundaki en ciddi sorunu ise cop olgusudur. İnsan artik cop olgusu ile yuzlesmistir.
Ulkemizdeki 3300 belediyeden anacak 21 tanesi ancak cop depolama sorunun cozebilmis. Digerleri halen yiginlama yontemi ile bos alana birakmaktadirlar. Kentlere yakin alanlara birakilan coplerden yayilan kokular kilometrelerce uzaktaki insanlari rahatsiz etmektedir.

"Bir Seyi Nasil Gormek İstiyorsan Oyle Birak"
Once Biz Talep Edenler Cevreyi koruyalim.
Ahlakta en onemli olcut, "bir seyi nasil gormek istiyorsaniz oyle birakin".
Bizde ozde cevreciler olarak gormek istedigimiz ortam uygun olarak her alanda cevre bilincine uygun davranislar icinde olacagiz. Bizler her yonu ile cevre kirliligine karsi duyarli olacagiz. Narlidaki mitingden sonra kisilerin, coplerini toplamaya kalkmasi cok anlamli. Biz ornek olacagiz, baskasindan da bekleyecegiz.

Ulkemizde Cevre Bilinci Gelisiyor
Narli ve cevresi gibi verimli ve bereketli topraklarda uretmek ve urettigi ile mutlu olmak zorunda olan ciftcilerimizin kendi ozgur topraklarda ve basi dik olarak yasamsi icin basta devletimizin ve bizlerin yarimci olmasi gerekir. Bu insanlarin uzun suredir yasadiklari topraklari cop depolama alani olarak kullanilmasi, onlari ortamdan koparacaktir. Dogal alanlarindan koparilmasi ve kentlerin varoslarina sikistirilmasi bildik goruntulerin ve sorunlarin artmasindan baska ise yaramayacaktir. Hele bu insanlar son derece saf, iyi niyetli cok olup biteni bilmeyen insanlar ise onlarin bu iyi niyetini de istismar etmemek gerekir. İnsanlarin yasadigi ortam bir taraftan cop yigini diger taraftan cimento fabrikalari kurarak insanlarin yasam alanlarini daraltmanin cok yarali oldugunu dusunmuyorum. İki devasal cimento fabrikasi bir taraftan, diger taraftan cop depolama alani Narliyi nefes alamaz ve yasayamaz duruma getirecektir.

Cop ve Fabrikaya Karsi Degil, Yerine Karsi Cikalim Bolge koyluleri ve duyali yurttaslar olarak cop gercegini kabul ederek mutlaka bir yerlerde depolanmasinin onemini kavrayarak uygun yer seciminin yapilmasini onerelim. Ayrica cimento fabrikalari icin insandan ari alanlarin belirlenmesinin daha akilci ve saglikli olacagini belirtelim.
Kendi ellerimizle kendi dogamizi kirletmek yerine, daha uygun, dogaya ve insan daha az zarar verecek alanlari secelim onerisini ilgililere iletelim.
Birlik olalim diri olalim, bir elin nesi var iki elin sesi var anlayisi ile bir araya gelelim ve kendimize neyi sorun goruyorsak onu hep beraber cozelim.

Ne yapmali, Ne Yapiliyor
Bu konuda ulkemize oncu olacak calismalar yapmak, sizler ve bizler icin yasadigimiz topraklarda cok uzaklardan getirilmek istenen ve evimizin basucuna konuslandirmak istenen cop yiginin karsi verilen bu mucadeleyi kirmadan dokmeden hukuk yolu ile cozmek icin benimde katkilarimla hazirlanan ve Kahramanmaras Milletvekilimiz Sayin Durdu Ozpolat'in sayin Basbakan Recep Tayip Erdogan'in yanitlanmasi istegi ile TBMM Baskanligina verdigi sorgulama onerisi asagidadir.

Basbakanin Cevaplamasi İstenen Sorulan Onergesi

Kahramanmaras Valiliginin 25.11.2004 tarihinde almis oldugu karar geregince Kahramanmaras ili cevre ilce ve Belde Belediyelerinin cop ve kati atik duzenli depo alani olarak il merkezine 35 km. uzaklikta ve yeni agaclandirilan, yeralti su kaynaklarinin uzerinde ve yerlesim alanlarinin cok yakininda olan Pazarcik ilcesi Denizli Koyu Bolukcam Tepesi belirlenmistir.

1. Soz konusu bolge cop depolama alani olarak belirlenirken cevreye, insan
ve hayvan sagligina etkileri arastirilmis midir? Basta bolge halki olmak uzere kimlerin gorusu alinmistir?
2. Yerlesim yerlerine yakin olmasi nedeniyle insan ve hayvan sagligina
olumsuz etkisi, agaclandirma alanlarina zarar verecegi, cevrede yasayanlarin bu alana cop dokulmesinin zararli olacagi acikca ortada iken neden israr edilmektedir? Oneri olarak insan yerleskesinden uzak Ahir daginin arka yuzu cop depolama konusuna uygun olup olmadigi arastirilmis midir?
3. Cop alani olarak tespit edilen bu alanin faaliyete gecmesi ile ilgili
ihaleler Yeni yurt, Abbaslar, Halka cayiri, Alibeyusagi, Denizli, Cinarli, Maksutusagi Muhtarliklari ve Narli Belediyesinin Cevre ve Orman Bakanligi aleyhine acmis olduklari davalarin sonuclanmasi beklenecek midir?
4. Her bakimdan bircok olumsuz etkisi olacak bu karar Anayasanin 56.maddesi
ve Uluslar arasi Cevre Orgutlerince alinan kararlara uygun mudur?
5. Cevre ve insan etkileri goz onunde bulundurularak, modern ve AB
standartlarinda herkesin gorusu alinarak yeni bir cop toplama alani tespit etmeyi dusunuyor musunuz?
6. Bolgenin Jeolojik, Jeomorfolojik ve Hidrolojik etutleri yapilmis midir?.
Coplerden drenajla olusacak sizinti sularinin taban sularina karisma ihtimali var midir, varsa bunun toplum sagligina uzun sureli etkileri hesaplanmis midir?
7. Soz konusu belediyeler coplerini yerinde ayristirma, donusturme ve
depolamayi dusunuyor mu? Bu konu ile ilgili gerekli finansman hangi kaynaktan ve nasil saplanabilecektir?
8. Depolanacak coplerin tekrar kazanilmasi, kompost ve organik gubre
yaninda enerji elde edilmesi ile ilgili herhangi bir ek tesis kurulacak midir?
9. Soz konusu verimli topraklarin bulundugu ve ilimizin en uretken
beldesine "yigin yonetimine gore" coplerin istiflenmesi anlayisinin cagdas Turkiye portresi ve AB cevre mevzuati ile ne denli uyumluluk gostermektedir?
10. Avrupa Birligine girme hedefinde olan ulkemizde halka ve cevre etki
degerlerine ragmen bu projede neden israr edilmektedir? Bu projenin cop depolama ihalelerini alan aracilar ile ilgili rant iliskisi var midir?

Benimde hazirliginda yarimci oldugum ve sorulmasini istedigimiz sorulari cevre bilincini benimsemis ve duyarli her yurttasin soracagi sorulardir.
Cagdas bir ulkede, butun bu sorulari hepimizin kendi kendimize sormasi ve cevabini verebilmesi gerekir. Yetkililerimizin, planlama oncesinden bu tur sorularin sorulacagini bilerek ve cagimizi iyi analiz ederek, Turkiye gibi dogasi kirletilmeyis bir alani koruyarak surdurulebilir bir anlayisla gelecege tasimasi gerekir. Cop ve cimentoya kasi degil, yer seciminin yanlis oldugunu, ilgililerin sorunu bir kez daha degerlendirmesi dilegi ile.

Bayraminiz Kutlu Olsun.
Gunlerin bayram sekeri olacagi
Seker gibi gunlerin yasanacagi, insanin doga ile baris icinde yasadigi nice gunler dilegi ile