Alevilerin zaferleri kadar ölümsüzlüğünün garantisi olan bu san anlayışı, bazıları tarafından (insanperestlik), yani insana tapma olarak nitelendirilmiştir. Aleviler bu sözlere hiç mazlar. Çünki insan Allah'ın tecellisidir. Bir Alevi düşüncesinde Şah Muhammed Ali üçlüsünün insana saygı Hak'kın ta kendisine benzeyişidir. Çünkü insanın yüzü Hak'kın yüzüdür, gerç:-Beytullah'tır. Kuran'da yazar. Alları ademi yarattığı zaman, ker: sıfatını ademe vermiştir ve meleklere secde emrini vermiştir. E. ayeti yeterli görürler. Alevi inancının erkanında olan niyaz yalvarır yakarır bir eda ile mürşidin elini ve eteğini öpmek rica ve yalvar*: manasındadır. Secde görünüşte ademe ise de gerçekte Allah'a: ¦ Ve bir ibadettir. Çünkü o secde Allah'ın emrine uymaktan başka: şey değildir. Meleklerin ademe secdesi onu ululamak, onun önünde boyun eğmektir. Şöyle ki, ademe secde olayında adem kıble : secde de Allah'a gidiyordu. Mürşidin huzurunda olan insanla' mürşidi Hak'ın ermişi bilerek hayır duasını almak için niyaz etmez Alevi yolunun edeblerindendir. Ve bu sadece secde değildir (insı-bütün ilahi isim ve sıfatların zuhur olanıdır). Bütün varlıklar inşa için yaratılmıştır. Allah insan da tecelli ettiği gibi hiç bir varlıkta Tececelli etmemiştir. Bunun içindir ki insan varlıkların en seçkinidir, i:;-dete laik ancak Allah'tır. Her gönülde Allah'tan başka maksud yoldur. insan kendi maksudunu Allah'tan ayrı görse bile, hakiki maks.: yine Allah'tır. Arifin her varlıkta Hak'kı görmesi şeytan gibi var: ¦ mayı kendi nefsine vermesinden değil de varlıkta Allah'tan gayri şey görmemesindendir. işte Alevi inanç ve düşüncesinde niyaz esas manası budur. Ve bu niyaz dervişlerin korumak zorunda oldukları edebten biridir.

Dünyanın lezzeti tadı insandır
"Enel Hak" çağırır adı insandır
Hakikat yoluna hadi insandır
Canını o yola veren ne mutlu

İnsan-ı Kâmilde kemâlet vardır
Hak onun iğinde gizli bir nurdur
Onu görmeyenin gözleri kördür
O Hak'kın nurunu gören ne mutlu

Kâmil elinden iç abu hayatı
Görmeyesın asla mecet mematı
Bir pula verseler, alma cenneti
Kâmil cennetine giren ne mutlu

Hak'tan secde emri gelen insandır
Hak ile birlikte olan insandır
Secde etmeyenler şeksiz şeytandır
Bu gizli esrara eren ne mutlu

Melüliyim gerçeklere biatim
Kıblem o kâbem o her ibadetim
Günden güne artar bu muhabbetim
0 yüce makama varan ne mutlu